System Lockout / Tagout (LOTO) jest kompleksowym systemem bezpieczeństwa stosowanym w celu ochrony pracowników przed niespodziewanym uruchomieniem maszyn i urządzeń, stosowanym podczas przeprowadzania czynności konserwacyjnych lub serwisowych. Zadaniem systemu LOTO jest zapobiegnięcie uruchomieniu / zasileniu urządzenia lub maszyny podczas wykonywania prac serwisowych / konserwacyjnych, co ma uchronić pracowników przed poważnymi wypadkami lub obrażeniami.
Czym jest system LOTO?
LOTO to system szeroko stosowany przede wszystkim w branży przemysłowej i produkcyjnej przez pracowników Utrzymania Ruchu (ale nie tylko). System LOTO w praktyce obejmuje identyfikację wszystkich potencjalnych źródeł umożliwiających uruchomienie maszyny / urządzenia, a następnie określenie procedury LOTO oraz zastosowanie blokad, kłódek i innych form barier fizycznych w celu odcięcia możliwości uruchomienia sprzętu. Na system składają się również zabezpieczenia LOTO, które zapobiegają nieuprawnionemu usunięciu blokad, etykiet i innych form barier fizycznych stosowanych do izolowania źródeł energii.
Blokada i zabezpieczenia LOTO
Blokada LOTO to urządzenie, które ma za zadanie uniemożliwić uruchomienie maszyny. Podstawowy podział na blokady LOTO obejmuje:
Blokady mechaniczne – urządzenia instalowane na dźwignie czy zawory, takie jak np.
- blokada nasuwana
- blokada przepustnic
- blokada trzpienia zaworu
- blokada uniwersalna
Blokady elektryczne (zagrożeń elektrycznych) – urządzenia instalowane przede wszystkim w szafach sterowniczych / rozdzielczych, takie jak np.
- blokada – PIN OUT, PIN OUT
- blokada RBK
- blokada bezpieczników topikowych
- blokada przełączników i wyłączników silnikowych itp.
Ponadto stosuje się również dodatkowe zabezpieczenia LOTO w postaci kłódki z etykietą instalowanej na blokadzie mechanicznej lub elektrycznej.
Na czym polega procedura LOTO?
Procedura systemu LOTO jest zazwyczaj ustalana indywidualnie, składa się jednak z kilku podstawowych kroków, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracowników podczas wykonywania prac serwisowych lub konserwacyjnych.
Etapy procedury LOTO:
- Pierwszym krokiem jest identyfikacja urządzenia lub maszyny, które będzie poddane naprawie, konserwacji lub czyszczeniu. Dotyczy to źródeł energii elektrycznej, hydraulicznej, pneumatycznej, chemicznej, termicznej i mechanicznej.
- Następnie należy wyłączyć zasilanie urządzenia lub maszyny. Po wyłączeniu należy zweryfikować poprawność wyłączenia poprzez ponowną próbę załączenia urządzenia TRYOUT
- Kolejnym etapem jest zablokowanie wszelkich źródeł zasilania, aby uniemożliwić przypadkowe włączenie urządzenia lub maszyny. Obejmuje to zastosowanie blokad, znaczników i innych form barier fizycznych dostosowanych do konkretnych potrzeb, zapobiegających niespodziewanemu włączeniu maszyny lub urządzenia.
- W przypadku energii skumulowanej należy upewnić się, że w układzie nie ma żadnej energii zmagazynowanej – jeżeli występuję należy ją rozproszyć.
Po zidentyfikowaniu wszystkich źródeł energii pracownik musi zablokować i oznaczyć każde z nich. Dokonuje się tego za pomocą urządzenia blokującego, czyli blokady LOTO. Następnie pracownik umieszcza na urządzeniu blokującym etykietę, która wskazuje, że sprzęt jest w stanie blokady.
Kolejnym krokiem w procedurze LOTO jest upewnienie się, że wszyscy pracownicy są świadomi blokady i oznaczenia. W tym celu należy przekazać pracownikom informacje o procesie Lockout i Tagout oraz o wszelkich środkach bezpieczeństwa, które należy podjąć w czasie realizacji czynności serwisowych / konserwacyjnych.
Po zapoznaniu się z informacjami pracownicy muszą przestrzegać procedur, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo. Ostatnim etapem procedury LOTO jest sprawdzenie urządzeń Lockout i Tagout pod kątem ich prawidłowego działania. Czyli skontrolowanie tego czy urządzenie blokujące jest odpowiednio zamontowane a znacznik dobrze widoczny.
Procedura LOTO jest spisywana w postaci dokumentu, który zawiera wszystkie istotne dane związane z sytuacją wprowadzenia blokady maszyny.